MS EXCEL КӨМЕГІМЕН ХИЛЛ АЛГОРИТМІН ЕСЕПТЕУ ӘДІСІ

Аннотация

Мақалада техникалық жоғары оқу орындары студенттеріне
математиканы оқытуда қолданбалы бағытағы есептерді шешуді үйретудің
қажетілігі, ал нақтырақ айтсақ, матрица тақырыбын қолданбалы есептер
арқылы оқыту қарастырылған. Студенттердің математикаға, болашақ кәсіби
мамандығына деген қызығушылығын арттыруда қолданбалы есептердің
алатын орны ерекше. Арнайы бағдарламалар арқылы математикалық және
қолданбалы бағыттағы есептерді шешуде компьютерлік технологияны
қолданудың маңыздылығы зор. Құпия ақпаратты қауіп-қатерден қорғау үшін
оны шифрлау керек. Шифрлау алгоритмдерінің бірі – Хилл криптожүйесі.
Хилл криптожүйесінде құпия деректерді шифрлау және кері шифрлау үшін,
құпия кілті ретінде өлшемді матрицаны пайдаланады. Ақпараттың
қауісіздігін қамтамасыз ету мақсатында, Хилл криптожүйенің көмегімен
құпия деректерді нақты уақытта шифрлау және кері шифрлау жылдамдығын
арттыру мақсатында MS Excel қолданылады. Мақалада ұсынылған
қолданбалы есептердегі өлшемі үлкен матрицаларды MS Excel-де есептеу
шамамен 4,2 есе жылдам есептелінді. Ақпараттық қауіпсіздік саласының
болашақ мамандарының математикалық дайындығы аясында қолданбалы
есептерге қойылатын талаптары нақтыланды. Хилл криптожүйенің негізгі
артықшылықтары мен кемшіліктері туралы сипатталды. Матрицаның
көмегімен құпия кілттерді генерациялауды, құпия мәтінді шифрлауды,
шифрланған мәтінді кері шифрлау әдістерін оқуды оңтайландыру және
қолданбалы есептерді шешуге әдістемелік нұсқаулықтар көрсетіліп, Хилл
криптожүйенің блок-схемасы құрылып, MS Excel-де жүзеге асырылды.
Техникалық жоғары оқу орны студенттеріне математика курсы бойынша
қолданбалы бағыттағы кәсіби есептерді шығаруды үйрету арқылы олардың
кәсіби тұрғыда құзыретті, білікті маман болып қалыптастыруына үлкен жол
ашылады. Сол себепті бұл мақаланың берері көп, маңыздылығы да жоғары.