ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ЗЕРТТЕУГЕ-БАҒДАРЛАНҒАН ПЕДАГОГИКАЛЫҚ БІЛІМ БЕРУ: МАҚСАТТАРЫ, ІСКЕ АСЫРЫЛУЫ ЖӘНЕ МӘСЕЛЕЛЕРІ

Аннотация

Сапаны көтеру мақсатында Қазақстанда білім беру жүйесі көптеген реформалар мен өзгерістерге ұшырауда. Бұл реформалар ұлттық саясатта көрініс тауып, орта білім берудің мазмұнын және мұғалімдердің біліктілігін арттыруға бағытталған. Ұлттық саясаттың негізгі аспектілерінің бірі мұғалімдердің ғылыми-зерттеу құзыреттілігін дамытуға көңіл бөлу болды. Дегенмен, зерттеуге негізделген мұғалім білімі дегеніміз не және ол қалай жүзеге асырылады деген сұрақ ғалымдар, практиктер және саясаткерлер арасында көп пікірталас тақырыбы болып табылады. Бұл зерттеу Қазақстанның жоғары оқу орындарында ғылыми-зерттеу бағытталған оқытушылық білім беруді дамыту мен енгізудің мақсаттары мен жолдарын зерттеуге, сондай-ақ осы іске асыру аясындағы проблемаларды анықтауға бағытталған. Бұл зерттеуге Қазақстандағы мұғалімдерді оқыту бағдарламалары бойынша білім беретін төрт университет қатысты. Бұл мақалада педагогикалық білім беру бағдарламаларының төлқұжаттары мен оқу жоспарларына құжаттық талдау жасау, болашақ мұғалімдерді дайындайтын факультеттер мен кафедралар әкімшілігінің он екі өкілімен жеке сұхбат жүргізу арқылы зерттеуге сапалы көзқарас негізделген. Құжаттарды талдау әр түрлі ғылыми және пәндік саладағы факультеттер арасында ғылыми-зерттеу әлеуетін дамытуға бағытталған пәндерді оқыту нәтижелеріндегі айырмашылықтарды анықтады. Сонымен, педагогикалық факультеттер негізінен өзін-өзі талдау және оқу үдерісін жетілдіру үшін зерттеушілік дағдыларды игеру мен дамытуға бағытталса, жаратылыстану факультеттері пәндік сала бойынша білім береді және зерттеу дағдыларын дамытады. нәтижелері көрсеткендей, мұғалімнің ғылыми-зерттеушілік білімінің мақсаты болашақ мұғалімдерді мектеп оқушыларының жобалық және ғылыми-зерттеу қызметін ұйымдастыруға, мансаптық өсуге, өзінің педагогикалық тәжірибесін жетілдіруге және ғылыми мансабын құруға дайындау болып табылады. Сондай-ақ, Қазақстанның жоғары оқу орындарында ғылыми-зерттеу бағытталған оқытушылық білім беруді енгізу барысында келесі мәселелер туындайтыны анықталды: (1) білім беру саласындағы мұғалімдердің ғылыми әлеуетінің жеткіліксіздігі, (2) студенттердің ынтасының төмендігі, (3) академиялық автономиядағы шектеулер және (4) мұғалімнің зерттеуге бағытталған білімін түсінудегі айырмашылықтар. Бұл зерттеудің нәтижелері мұғалімнің зерттеуге бағытталған білім беру және оны жүзеге асыру ерекшеліктері туралы түсініктерін кеңейтеді. Сонымен қатар, сипатталған нәтижелер Қазақстанда ұстаздар білімін жаңғырту бойынша жүргізіліп жатқан ұлттық саясатты жүзеге асыру үшін тиісті саясатты әзірлеушілер үшін де, оны жүзеге асыратын университеттер үшін де пайдалы болуы мүмкін.