СТУДЕНТТЕРДІҢ ТІЛДІК ҚҰЗЫРЕТТІЛІКТЕРІН АРТТЫРУ МАҚСАТЫНДА ТҮР-ТҮСТЕРДІ ЗЕРТТЕУДЕГІ ЛИНГВИСТИКАЛЫҚ КОРПУСТЫ ОҚЫТУ ӘДІСТЕМЕСІ
##plugins.pubIds.doi.readerDisplayName##:
https://doi.org/10.48371/PEDS.2025.76.1.027Кілт сөздер:
оқыту әдісі, корпус, семантика, корпустық лингвистика, коммуникативті құзыреттілік, тілдік құзыреттілік, түс терминдері, қазақ тілі, орыс тіліАннотация
Бұл зерттеу әл-Фараби атындағы ҚазҰУ (ҚазҰУ) бакалавриат студенттері арасында орыс және қазақ тілдеріндегі ‘қоңыр’ түсінің семантикасын талдау арқылы лингвистикалық корпустың оқыту әдістемесіне тигізетін ықпалын зерттейді. Бұл зерттеу жұмысының мақсаты – орыс және қазақ тілдеріндегі ‘қоңыр’ түсінің семантикасын корпус арқылы талдау және грамматикалық, лингвистикалық, прагматикалық, сөйлеу және коммуникативтік құзыреттілектерге назар аудару болып табылады. Орыс және қазақ тілдеріндегі ‘қоңыр’ түс белгілеуінің семантикасы екі корпус – Орыс ұлттық корпусы (ҰҚК) және қазақ тілдері (NCCL) арқылы талданды. Талдау нәтижелері қазақ тіліндегі қоңыр түстің семантикалық құрылымының орыс тіліне қарағанда басым екенін анықтады. Орыс тілінде қоңыр түспен сәйкестіктер аз, онда олардың көпшілігі заттарды немесе жануарларды сипаттау үшін қолданылса, қазақ тілінде қосымша талдауды қажет ететін астарлы және экспрессивті мағыналар көбірек болып шықты. Сөздер тізімін құру үшін сөз тіркестерін корпуста іздеу бойынша синтаксис бөлімін оқу барысында студенттер грамматикалық, лингвистикалық, прагматикалық, сөйлеу және коммуникативтік құзыреттіліктерге назар аударды. Корпусты оқытудың оң әсері сөздік қордың кеңеюімен расталады, бұл студенттердің коммуникативті дағдыларын дамытуға ықпал етті. Студенттер контекст бойынша тіркестерді шығарып, екі тілде де ‘қоңыр’ түсіне арналған сөздердің тізімін жасады. Нәтижесінде жаңа технологияны қолдану арқылы оқушылардың мәтінді оқуға, талдауға деген ынтасы артты.
