Жарияланымның этикасына қойылатын талаптар

«Абылай хан атындағы Қазақ халықаралық қатынастар және әлем тілдері университетінің Хабаршысы», «Педагогикалық ғылымдар» сериясы журналының жарияланымдық этикасы

  1. Жалпы ережелер

«Абылай хан атындағы Қазақ халықаралық қатынастар және әлем тілдері университетінің Хабаршысы», «Педагогикалық ғылымдар» сериясы жарияланымдардың сапасы, шынайылығы мен ашықтығын қамтамасыз етуге бағытталған жоғары ғылыми жарияланымдық этика стандарттарын ұстанады.
Процестің барлық қатысушылары — редакторлар, рецензенттер және авторлар — журналдың беделі мен ғылыми қауымдастық сенімін сақтау үшін осы нормаларды қатаң сақтауға міндетті.
Журнал өз қызметінде Ғылыми жарияланымдар этикасы жөніндегі комитеттің (COPE) қағидаттарын қолдайды және қолданады. Сілтеме: https://publicationethics.org/core-practices

  1. Авторлардың міндеттері
  • Бұрын жарияланбаған және басқа басылымдарға жіберілмеген түпнұсқа зерттеу нәтижелерін ұсыну.
  • Дәйексөздер мен сілтемелерді дұрыс рәсімдеу, плагиат пен адал емес алынулардан аулақ болу.
  • Жасанды интеллект немесе үшінші тарап құралдары қолданылған жағдайда, бұл туралы мақалада көрсету.
  • Авторлар құрамы мен олардың үлесі туралы шынайы ақпарат беру.
  • Редакция мен рецензенттердің талаптары бойынша түзетулер енгізу.
  • Өзге автордың еңбегін басқа тілге аударып, өзіндік зерттеу ретінде ұсынуға тыйым салынады.

III. Рецензенттердің міндеттері

  • Ұсынылған мақалаларды объективті, құпия түрде және уақытылы бағалау.
  • Мүдделер қақтығысынан аулақ болу, жарияланғанға дейін ақпаратты жеке мақсатта пайдаланбау.
  • Мақалада анықталған ықтимал этикалық бұзушылықтар туралы редакцияны хабардар ету.
  1. Редакцияның міндеттері
  • Рецензиялау және жариялау процесінің әділ, объективті және жедел жүргізілуін қамтамасыз ету.
  • Түскен материалдардың құпиялылығын сақтау.
  • Этика бұзылған жағдайда (плагиат, деректерді қолдан жасау және т.б.) шара қолдану: түзету сұрау, жариялаудан бас тарту немесе жарияланған мақаланы кері қайтарып алу.
  • Авторлар мен рецензенттерге түсініктемелер мен диалог үшін мүмкіндік беру.
  • Материалдар туралы ақпаратты тек авторлар мен рецензенттерге ғана жариялау.
  • Жарияланбаған деректер мен идеяларды редакция қызметкерлері жеке мақсатта пайдаланбайды және автордың жазбаша келісімінсіз үшінші тұлғаларға бермейді.
  1. Плагиатты тексеру

Мақалалар лицензияланған антиплагиат бағдарламалары арқылы тексеріледі. Ұқсастық шектік деңгейінен асып кеткен жағдайда мақала түзетуге қайтарылады немесе қабылданбайды.

  1. Мүдделер қақтығысы

Авторлар мен редакция жарияланымдардың объективтілігіне әсер етуі мүмкін кез келген мүдделер қақтығысын ашық көрсетуге міндетті.

VII. Этикалық емес мінез-құлық

Этикалық емес мінез-құлық мыналармен байланысты әрекеттерді қамтиды:

  • Автордың өз мақаласына өзі рецензия беруі;
  • «Жалған» немесе келісілген рецензия;
  • Ғылыми нәтижелерді жариялау үшін агенттік қызметтерді пайдалану;
  • Авторлар құрамын қолдан жасау;
  • Жалған ғылыми мәтіндерді жариялау;
  • Автордың келісімінсіз мақалаларды басқа журналдарға жолдау;
  • Авторлық материалдарды үшінші тұлғаларға беру;
  • Авторлық құқықты бұзу және редакциялық процестің құпиялылығын сақтамау;
  • Цитаталармен манипуляция жасау, плагиат, деректерді бұрмалау немесе ойдан шығару.

VIII. Жауапкершілік

Мақаланың мазмұны мен ғылыми құндылығы үшін жауапкершілік авторларға жүктеледі. Редакция жарияланған материалдардың мазмұнына жауап бермейді, бірақ этикалық нормалар бұзылған жағдайда мақаланы қабылдамауға құқылы.

ҒЫЛЫМИ МАҚАЛАЛАРДЫ КЕРІ ҚАЙТАРУ ЖӘНЕ ТҮЗЕТУ ЖӨНІНДЕГІ НҰСҚАУЛЫҚ

  1. Жалпы ережелер

Мақаланы кері қайтарып алу немесе түзету — журналдағы ғылыми жарияланымдардың сапасы мен шынайылығын қамтамасыз етуге арналған шаралар. Бұл рәсімдер қателіктерді түзетуге немесе ғылыми құндылығын төмендететін жағдайларда мақаланы алып тастауға бағытталған.

  1. Мақаланы кері қайтарып алу (ретракция) негіздері

Мақала келесі жағдайларда кері қайтарылады:

  1. Плагиат, деректерді қолдан жасау немесе ғылыми адалдықты бұзудың басқа түрлері анықталса.
  2. Нәтижелер мен қорытындыларды бұрмалайтын, түзетуге келмейтін елеулі қателер табылса.
  3. Басқа басылымда бір материалды қайталап жариялау фактісі болса.
  4. Авторлық құқықтың немесе жариялау шарттарының бұзылуы.
  5. Авторлардың адал емес әрекеттерін немесе этика бұзушылығын растайтын дәлелді шағымдар болса.
    • Түзету енгізу негіздері

Түзету мына жағдайларда енгізіледі:

  • техникалық, грамматикалық немесе баспа қателері;
  • әдіснамада, сипаттамаларда немесе деректерде дәлсіздіктер болса, бірақ негізгі қорытындыларға әсер етпесе;
  • авторлармен келісілген толықтырулар мен жаңартулар қажет болғанда.
  1. Мақаланы кері қайтарып алу рәсімі
  2. Бастамашылық: шағым немесе сигнал редакцияға түседі.
  3. Алдын ала қарау: редакция сарапшыларды тарта отырып, ішкі тексеріс жүргізеді; авторлар хабарландырылады.
  4. Шешім қабылдау: редакциялық алқа мақалаға қатысты соңғы шешім шығарады.
  5. Хабарландыру: журналда ресми ретракциялық хабарлама жарияланады, онда себептері мен күні көрсетіледі. Электрондық және баспа нұсқаларында мақала «кері қайтарылған» деп белгіленеді.
  6. Хабардар ету: авторлар және қажет болған жағдайда ғылыми қауымдастық пен дерекқорлар хабарландырылады.
  7. Түзету енгізу рәсімі
  8. Сұраныс алу: түзету туралы өтініш авторлардан немесе редакциядан түседі.
  9. Тексеру және келісу: редакция авторлармен бірге түзетудің мәтінін келіседі.
  10. Жариялау: журналда түзетуге қатысты ресми хабарлама жарияланады, электрондық нұсқада өзгерістер күні мен мазмұны көрсетіледі. Бұрынғы нұсқалар мұрағатта сақталады.
  11. Хабардар ету: авторлар мен оқырмандар енгізілген түзетулер туралы ақпарат алады.
  12. Ерекше жағдайлар
  • Заңдық талаптар болғанда редакция қолданыстағы заңнамаға сәйкес әрекет етеді.
  • Даулы жағдайларда тәуелсіз сарапшылар тартылады.

VII. Қорытынды

Мақалаларды кері қайтарып алу мен түзету рәсімдері журналдың ғылыми адалдығын, сапасын қамтамасыз етуге және авторлар мен оқырмандардың мүддесін қорғауға бағытталған. Барлық қатысушылар осы ережелерді орындауға және этикалық нормаларды сақтауға міндетті.