НАШАР ЕСТИТІН ЕКІНШІ СЫНЫП ОҚУШЫЛАРЫНЫҢ ҚАЗАҚ ТІЛІНЕ ТӘН ДЫБЫСТАРДЫ ЕСТІП ҚАБЫЛДАУЫ ЖӘНЕ ДЫБЫС АЙТУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
##plugins.pubIds.doi.readerDisplayName##:
https://doi.org/10.48371/PEDS.2025.76.1.038%20Кілт сөздер:
қазақ тілі, есту қабілетінің бұзылуы, қазақ тілінің төл дыбыстары, сөйлеу тілін қалыптастыру, естіп қабылдауды дамыту, дыбыс айту, есту, дыбыстық жүйе, фонетика, фонематикаАннотация
Есту бұзылыстары бар балалардың қазақ тілінің дыбыстық
жүйесін түсінуі мен меңгеруінде тілдік аспектілерді арнайы зерттеу аса
маңызды. Есту қабілеті бұзылған қазақ балаларының тілдік дыбыстарды
айту қабілетін зерттеген ғалымдардың бірі – А. Н. Аутаева.
Дегенмен, есту қабілеті бұзылған балалардың қазақ тіліне тән
дыбыстарды қабылдау және айту ерекшеліктері әлі де толыққанды
зерттелмеген. Қазақ тіліне тән дыбыстарды есту қабілеті зақымдалған
оқушыларда қалыптастыру мәселесінің өзектілігі осыдан туындайды.
Зерттеуіміздің басты мақсаты – есту қабілеті зақымдалған бастауыш
сынып оқушыларының қазақ тіліне тән дыбыстарды естіп қабылдау және
дыбыс айту жағдайын анықтау.Зерттеу міндеттері:Нашар еститін екінші
сынып оқушыларының қазақ тіліне тән дыбыстарды естіп қабылдау және
айту ерекшеліктерін зерттеу; Бастауыш сынып оқушыларындағы қазақ тіліне
тән дыбыстардың естіп қабылдау және дыбыс айтуының даму динамикасын
анықтау. Зерттеу нәтижелері көрсеткендей, 2-сынып оқушылары қазақ
тіліне тән (қ), (ғ), (ұ), (ң) дыбыстарын айтуда қиындықтар сезінеді.
Сонымен қатар, олардың қазақ тіліне тән дыбыстарды естіп қабылдауы
мен дыбыс айтуының даму динамикасында айтарлықтай айырмашылықтар
байқалмады
